Kombucha là gì? Cách làm trà Kombucha với Scoby tại nhà

1. Kombucha là gì?

Kombucha là một loại trà lên men tự nhiên, được làm từ trà đen hoặc trà xanh kết hợp với đường và scoby (hệ vi sinh cộng sinh giữa vi khuẩn và nấm men). Quá trình lên men kéo dài từ 7 đến 14 ngày sẽ tạo ra một thức uống có gas nhẹ, vị chua đặc trưng và đôi khi sủi bọt. 

Bên cạnh đó, mùi hương của kombucha phụ thuộc vào thời gian lên men và nguyên liệu sử dụng, như trà, nước ép trái cây hoặc các hương liệu bổ sung. Thời gian lên men lâu sẽ tạo ra hương vị chua hơn, trong khi các loại trà hoặc nước ép trái cây mang đến những mùi hương riêng biệt, tạo nên sự đa dạng cho trà kombucha.

Kombucha là thức uống lên men có lợi cho sức khoẻ

2. Kombucha có tác dụng gì?

Kombucha là gì? Đây là loại trà lên men tự nhiên đang được yêu thích nhờ nhiều lợi ích cho sức khỏe. Cùng khám phá những tác dụng thực sự của kombucha qua góc nhìn khoa học.

• Hỗ trợ hệ tiêu hóa

Kombucha là nguồn cung cấp probiotic tự nhiên, một lợi khuẩn có ích cho đường ruột. Những lợi khuẩn này giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và cải thiện các triệu chứng như đầy bụng, táo bón hay tiêu chảy. Nhiều nghiên cứu, trong đó có dữ liệu từ Viện Y tế Quốc gia (NIH), cho thấy probiotics có thể làm giảm tình trạng viêm ruột và hỗ trợ người bị hội chứng ruột kích thích.

• Tăng cường hệ miễn dịch

Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh đồng nghĩa với hệ miễn dịch mạnh mẽ và kombucha đóng vai trò quan trọng trong đó. Probiotic trong kombucha giúp kích thích hoạt động miễn dịch và giữ cân bằng vi khuẩn trong cơ thể. Ngoài ra, kombucha còn chứa các hợp chất có tính kháng khuẩn như axit axetic, hỗ trợ cơ thể chống lại một số vi khuẩn gây hại.

• Chống oxy hóa và làm chậm lão hóa

Kombucha, đặc biệt là loại ủ từ trà xanh, chứa nhiều polyphenol, hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Những chất này giúp trung hòa các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa tế bào và giảm viêm. Nhờ đó, kombucha có thể hỗ trợ bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, đặc biệt hữu ích với người thường xuyên tiếp xúc môi trường ô nhiễm hoặc căng thẳng.

• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy kombucha có thể giúp cải thiện chỉ số cholesterol, giảm LDL (cholesterol xấu) và tăng HDL (cholesterol tốt). Ngoài ra, probiotic trong kombucha cũng được cho là có khả năng hỗ trợ điều hòa huyết áp và ngăn ngừa tích tụ mảng bám trong thành mạch. Tuy nhiên, bạn vẫn cần duy trì chế độ ăn uống khoa học, luyện tập thể thao thường xuyên để bảo vệ trái tim toàn diện.

• Hỗ trợ kiểm soát cân nặng

Nếu bạn đang tìm kiếm một loại thức uống lành mạnh thay thế cho nước ngọt, kombucha là lựa chọn sáng giá. Với lượng calo thấp và hương vị dễ uống, kombucha có thể giúp giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Khi kết hợp cùng chế độ ăn cân bằng và lối sống năng động, kombucha có thể góp phần vào hành trình giảm cân hiệu quả hơn.

Những lợi ích khi uống kombucha

3. Tác hại của trà kombucha

Dù được ca ngợi với nhiều lợi ích cho sức khỏe, kombucha vẫn tiềm ẩn một số rủi ro nếu sử dụng không đúng cách hoặc quá liều lượng. Vậy uống nhiều kombucha có tốt không?

• Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Kombucha có tính axit cao, có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày nếu uống quá nhiều, đặc biệt khi bụng đang đói. Một số người có hệ tiêu hóa nhạy cảm có thể gặp phải tình trạng đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón sau khi sử dụng. Việc lạm dụng kombucha trong thời gian dài có thể dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

• Tác dụng phụ liên quan đến caffeine

Vì được ủ từ trà xanh hoặc trà đen, những nguyên liệu chứa caffeine nên kombucha có thể gây mất ngủ, tim đập nhanh hoặc lo lắng nếu tiêu thụ với lượng lớn. Người nhạy cảm với caffeine nên giới hạn mức tiêu thụ mỗi ngày, hoặc chọn sản phẩm kombucha đã giảm hàm lượng caffeine.

• Rủi ro nhiễm khuẩn khi tự làm tại nhà

Không ít người sau khi tìm hiểu kombucha là gì đã thử làm tại nhà. Tuy nhiên, nếu không đảm bảo vệ sinh trong quá trình lên men, kombucha rất dễ bị nhiễm khuẩn, nấm mốc hoặc tạp chất. Việc sử dụng loại kombucha bị nhiễm có thể dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt hoặc ngộ độc.

• Phản ứng với thuốc điều trị

Các thành phần trong kombucha có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và chuyển hóa của một số loại thuốc như thuốc tim mạch, chống viêm hoặc chống đông máu. Để đảm bảo an toàn, người đang dùng thuốc nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống kombucha thường xuyên.

Tác hại của trà kombucha

4. Scoby là gì?

Scoby (Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast) là tập hợp cộng sinh giữa vi khuẩn và nấm men. Chính sự cộng sinh này đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa đường thành axit, khí CO₂ và các hợp chất hữu ích trong quá trình sản xuất kombucha, giúp tạo nên hương vị đặc trưng và các lợi khuẩn có lợi cho sức khỏe.

Scoby thường có hình dạng giống như một chiếc đĩa tròn, hơi dày, màu trắng ngà hoặc hơi ngả vàng, với kết cấu mềm và dai như thạch. Kích thước và độ dày của scoby thay đổi tùy vào thời gian nuôi dưỡng và điều kiện bảo quản. Nếu xuất hiện mùi hôi lạ như nấm mốc hoặc mùi phô mai, đó có thể là dấu hiệu scoby đã bị hỏng và không còn an toàn để sử dụng.

Scoby là con giống để sử dụng trong quá trình lên men và sản xuất kombucha

5. Cách nuôi scoby đơn giản tại nhà

Nuôi scoby không phải là một công việc phức tạp. Với các nguyên liệu cơ bản và một con giống chất lượng, có thể hoàn toàn tự tay sản xuất kombucha tại nhà. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước để bắt đầu quá trình nuôi scoby hiệu quả.

5.1 Nguyên liệu cần chuẩn bị

• 2 túi trà đen hoặc trà xanh: Trà cung cấp các dưỡng chất thiết yếu cho quá trình lên men và giúp tạo ra môi trường sống lý tưởng cho scoby.
• 100g đường trắng: Đường là nguồn năng lượng chính để scoby phát triển và thực hiện quá trình lên men.
• 1 con giống scoby: Con giống scoby có thể mua từ các cửa hàng chuyên cung cấp nguyên liệu làm Kombucha hoặc từ những người đã nuôi scoby thành công.
• 1 lít nước sạch: Nước sẽ hòa tan trà và đường, tạo ra dung dịch cho quá trình lên men.
• 1 bình thủy tinh miệng rộng (3-5 lít): Bình thủy tinh với miệng rộng giúp bạn dễ dàng quan sát quá trình lên men và cung cấp đủ không gian cho scoby phát triển.

Nguyên liệu cần chuẩn bị để làm scoby tại nhà

5.2 Quy trình nuôi scoby tại nhà

• Bước 1: Pha trà đường

Đun sôi 1 lít nước, sau đó cho 2 túi trà và 100g đường vào nước nóng. Khuấy đều cho đến khi đường tan hoàn toàn, sau đó để trà ngấm trong khoảng 5 phút.

• Bước 2: Làm nguội trà

Để trà nguội hẳn về nhiệt độ phòng trước khi cho vào bình thủy tinh. Lưu ý: Nước trà quá nóng có thể làm hỏng scoby.

• Bước 3: Thêm scoby vào bình

Rửa tay sạch sẽ và rửa nhẹ con giống scoby qua nước lọc để loại bỏ tạp chất. Sau đó, nhẹ nhàng thả scoby vào bình trà đã nguội.

• Bước 4: Che miệng bình

Dùng vải mỏng hoặc khăn sạch phủ lên miệng bình, cố định vải bằng dây thun. Điều này giúp ngăn bụi bẩn và côn trùng xâm nhập, đồng thời vẫn tạo không gian cho không khí lưu thông.

• Bước 5: Bảo quản ở nơi phù hợp

Đặt bình ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nơi có nhiệt độ cao. Nhiệt độ lý tưởng để lên men là từ 20°C đến 30°C.

• Bước 6: Theo dõi quá trình lên men

Sau mỗi 3 ngày, kiểm tra vị của trà để quan sát quá trình lên men. Không khuấy bình trong quá trình lên men để tránh làm xáo trộn môi trường vi sinh. Tiếp tục kiểm tra cho đến khi trà đạt độ chua mong muốn.

• Bước 7: Thu hoạch Kombucha

Khi trà đạt độ chua như mong muốn, hãy chiết ra và thưởng thức. Nếu không uống hết, có thể bảo quản trong tủ lạnh. scoby còn lại có thể được tái sử dụng để nuôi mẻ tiếp theo và thực hiện lại các bước tương tự từ đầu.

Quy trình nuôi scoby tại nhà

6. Một số câu hỏi thường gặp về Kombucha

Chắc hẳn nhiều người đã biết đến kombucha là gì nhưng chưa thực sự hiểu rõ cách sử dụng phù hợp. Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu, người tiêu dùng cần lưu ý một số đối tượng không nên uống, địa chỉ mua uy tín và cách nhận biết sản phẩm chất lượng. 

6.1 Ai không nên uống trà Kombucha?

Mặc dù trà kombucha là thức uống tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp không thử sử dụng như những đối tượng sau: phụ nữ mang thai, trẻ dưới 4 tuổi, người mắc bệnh gan, thận hoặc có hệ miễn dịch suy yếu nên tránh sử dụng vì có thể gặp các vấn đề sức khỏe. Ngoài ra, người có tiền sử nghiện rượu cũng nên kiêng uống kombucha để không ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.

Đối tượng không nên sử dụng kombucha

6.2 Kombucha mua ở đâu?

Kombucha hiện nay có mặt rộng rãi tại Việt Nam, với nhiều lựa chọn chất lượng. Bạn có thể mua kombucha tại các siêu thị lớn, cửa hàng chuyên dụng, hoặc tìm các thương hiệu nổi tiếng như Star Kombucha, Lady Buddha, và Komboo Kombucha tại các sàn thương mại điện tử uy tín.

Địa điểm mua kombucha uy tín

6.3 Làm sao để nhận biết con scoby tốt và scoby hỏng?

Một scoby khỏe mạnh có màu trắng ngà hoặc hơi vàng nhạt, không bị rách và có kết cấu giống thạch dừa. Scoby hỏng sẽ có màu sẫm, xuất hiện nấm mốc hoặc mùi khó chịu, cần loại bỏ ngay để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

Phân biệt scoby còn tốt và scoby đã hỏng

6.4 Sử dụng Kombucha cần lưu ý điều gì

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng kombucha, tránh uống loại đã lên men quá lâu hoặc bị hỏng, vì có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Nên uống kombucha theo liều lượng hợp lý (khoảng 240ml mỗi ngày) và không sử dụng quá mức. Ngoài ra, lưu trữ kombucha trong chai thủy tinh để đảm bảo chất lượng và an toàn cho sức khỏe.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng kombucha

Qua những thông tin được đề cập trên, có lẽ bạn sẽ vừa hiểu rõ về kombucha là gì vừa nắm được cách sử dụng loại trà lên men này một cách an toàn và hiệu quả. Kitchen Koncept hy vọng rằng các kiến thức đã được chia sẻ sẽ giúp bạn có thêm thông tin hữu ích trong hành trình chăm sóc sức khỏe. Hãy thử trải nghiệm kombucha và tận hưởng những lợi ích tuyệt vời mà thức uống này mang lại cho cơ thể của bạn!